Friday 12 January 2007
Geweld en anarchisme
Anarchisme en fysiek geweld, aangewend om het anarchisme te vestigen, zijn moeilijk met elkaar te rijmen. Geweld is veelal een factor waarmee overheersing wordt uitgedrukt. Dat is tegenstrijdig aan het anarchistische gedachtegoed.
![img119[1] (8k image)](http://84.81.40.8/archives/img119[1].jpg)
Toch wordt vaak, door tegenstanders van het anarchisme, het verband tussen beide gelegd. Met welke doel?
Het is zeker zo dat in een bepaalde periode van de geschiedenis sprake is geweest van het zogenaamde attentat-anarchisme (attentat=aanslag). Ook spreekt men wel over �anarchisme van de daad�. En waar het om �tirannenmoord� gaat, die zijn door de eeuwen heen gepleegd. Bovendien hoefde je geen anarchist te zijn om bijvoorbeeld een aanslag op dictators als Mussolini of Hitler (om voorbeelden uit de moderne geschiedenis nemen) te willen plegen, dan wel die voor te bereiden.
Het is ruwweg de periode van 1870-1920, waarin aanslagen op hoog geplaatste personen (zoals een koning) of op bourgeois gelegenheden (een bepaalde bar in Parijs) door anarchisten of zij die zich zo noemden, werden gepleegd. Zij deden dat bijvoorbeeld om de aandacht voor misstanden op te eisen of om de macht in het hart te treffen. Overigens hebben dit soort daden veelal alleen geleid tot vergroting en verscherping van de repressie van de zijde van de macht.
Het attentat-anarchisme maakte slechts een beperkt onderdeel uit van het uitgebreide palet van anarchismen die vooral een niet-gewelddadige inslag hebben. Het fundamentele uitgangspunt voor die niet-gewelddadige inslag is het huldigen van de gedachte dat het doel NIET alle middelen heiligt. Dit in tegenstelling tot de marxistisch (leninistisch, trotskistisch, etc.) geori�nteerde strijdbewegingen. Ik herinner hier aan dit laatste om de volgende reden.
Het is niet mijn gewoonte om op elk ongepast of onjuist gebruik van de term anarchisme te reageren. Nu moet het toch even. In het boek Les religions meurtri�res (Paris, 2006), van Elie Barnavi, een docent geschiedenis van het moderne Westen aan de universiteit van Tel-Aviv, komt een terloopse verwijzing naar het linkse anarchisme voor. Terloops, omdat het boek over revolutionair moslimfundamentalisme gaat.
Barnavi schrijft dat dit het revolutionaire moslimfundamentalisme het nieuwe gezicht is van het gewelddadige linkse anarchisme, dat Europa in de jaren zeventig heeft leren kennen. Hoe zo? Het is, zo zegt hij, de moslim gedaantewisseling van de terroristen van de Baader-Meinhof groep, de Italiaanse Rode Brigades, het Japanse Rode Leger, de Franse Directe Actie.
Het komt vaker voor dat de term anarchisme onjuist wordt gebruikt. Veelal is dat uit onwetendheid. Vaker is het een poging om het anarchisme in diskrediet te brengen. Hier hebben we zo�n geval. We hebben met Barnavi met een historicus van doen en wel een die de geschiedenis van het moderne Westen bestudeert. Hij moet dus geacht worden voldoende op de hoogte te zijn van de zaken waarover hij in dit geval schrijft. Zo moet hem bekend zijn dat de gewelddadige groepen die hij noemt van marxistische en niet van anarchistische signatuur zijn. Zo werd de Baader Meinhof groep zelfs heimelijk gesteund door de toenmalige DDR, een DDR waar juist de anarchisme-vreters leefden...
Barnavi vertegenwoordigt echter een politieke kaste die de bestaande orde heilig verklaart. Hij zegt bijvoorbeeld over school en leger precies die dingen, die nu juist in anarchistische kring steevast zijn gekritiseerd. Zo zegt hij over Frankrijk dat daar de socialiserende integratiekaders, bovenal leger en school, zijn verworden. Bovendien hebben Fransen hun vertrouwen in de superioriteit en doeltreffendheid van hun sociale model verloren. Vervolgens komt er nog een sneer naar politiek links.
De Franse samenleving, zegt hij, gaat namelijk gebukt onder een koloniaal complex, wat door politiek links wordt gecultiveerd... Het is duidelijk dat Barnavi een man van de gevestigde orde is. Daarin is geen plaats voor het anarchistische gedachtegoed. Voor een grove verdachtmaking in de richting van anarchisten mag men dus best de geschiedenis geweld aan doen. Barnavi draait er zijn hand niet voor om.
Toch wordt vaak, door tegenstanders van het anarchisme, het verband tussen beide gelegd. Met welke doel?
Het is zeker zo dat in een bepaalde periode van de geschiedenis sprake is geweest van het zogenaamde attentat-anarchisme (attentat=aanslag). Ook spreekt men wel over �anarchisme van de daad�. En waar het om �tirannenmoord� gaat, die zijn door de eeuwen heen gepleegd. Bovendien hoefde je geen anarchist te zijn om bijvoorbeeld een aanslag op dictators als Mussolini of Hitler (om voorbeelden uit de moderne geschiedenis nemen) te willen plegen, dan wel die voor te bereiden.
Het is ruwweg de periode van 1870-1920, waarin aanslagen op hoog geplaatste personen (zoals een koning) of op bourgeois gelegenheden (een bepaalde bar in Parijs) door anarchisten of zij die zich zo noemden, werden gepleegd. Zij deden dat bijvoorbeeld om de aandacht voor misstanden op te eisen of om de macht in het hart te treffen. Overigens hebben dit soort daden veelal alleen geleid tot vergroting en verscherping van de repressie van de zijde van de macht.
Het attentat-anarchisme maakte slechts een beperkt onderdeel uit van het uitgebreide palet van anarchismen die vooral een niet-gewelddadige inslag hebben. Het fundamentele uitgangspunt voor die niet-gewelddadige inslag is het huldigen van de gedachte dat het doel NIET alle middelen heiligt. Dit in tegenstelling tot de marxistisch (leninistisch, trotskistisch, etc.) geori�nteerde strijdbewegingen. Ik herinner hier aan dit laatste om de volgende reden.
Het is niet mijn gewoonte om op elk ongepast of onjuist gebruik van de term anarchisme te reageren. Nu moet het toch even. In het boek Les religions meurtri�res (Paris, 2006), van Elie Barnavi, een docent geschiedenis van het moderne Westen aan de universiteit van Tel-Aviv, komt een terloopse verwijzing naar het linkse anarchisme voor. Terloops, omdat het boek over revolutionair moslimfundamentalisme gaat.
Barnavi schrijft dat dit het revolutionaire moslimfundamentalisme het nieuwe gezicht is van het gewelddadige linkse anarchisme, dat Europa in de jaren zeventig heeft leren kennen. Hoe zo? Het is, zo zegt hij, de moslim gedaantewisseling van de terroristen van de Baader-Meinhof groep, de Italiaanse Rode Brigades, het Japanse Rode Leger, de Franse Directe Actie.
Het komt vaker voor dat de term anarchisme onjuist wordt gebruikt. Veelal is dat uit onwetendheid. Vaker is het een poging om het anarchisme in diskrediet te brengen. Hier hebben we zo�n geval. We hebben met Barnavi met een historicus van doen en wel een die de geschiedenis van het moderne Westen bestudeert. Hij moet dus geacht worden voldoende op de hoogte te zijn van de zaken waarover hij in dit geval schrijft. Zo moet hem bekend zijn dat de gewelddadige groepen die hij noemt van marxistische en niet van anarchistische signatuur zijn. Zo werd de Baader Meinhof groep zelfs heimelijk gesteund door de toenmalige DDR, een DDR waar juist de anarchisme-vreters leefden...
Barnavi vertegenwoordigt echter een politieke kaste die de bestaande orde heilig verklaart. Hij zegt bijvoorbeeld over school en leger precies die dingen, die nu juist in anarchistische kring steevast zijn gekritiseerd. Zo zegt hij over Frankrijk dat daar de socialiserende integratiekaders, bovenal leger en school, zijn verworden. Bovendien hebben Fransen hun vertrouwen in de superioriteit en doeltreffendheid van hun sociale model verloren. Vervolgens komt er nog een sneer naar politiek links.
De Franse samenleving, zegt hij, gaat namelijk gebukt onder een koloniaal complex, wat door politiek links wordt gecultiveerd... Het is duidelijk dat Barnavi een man van de gevestigde orde is. Daarin is geen plaats voor het anarchistische gedachtegoed. Voor een grove verdachtmaking in de richting van anarchisten mag men dus best de geschiedenis geweld aan doen. Barnavi draait er zijn hand niet voor om.
Subscribe to Posts [Atom]